A Voz de Galicia recolle a nosa intervención en Celanova.
Nunha zona axardinada do cemiterio parroquial de San Verísimo, en Celanova, comezou a escavación arqueolóxica que ten como fin atopar os restos de sete persoas que foron fusiladas nas tapias do camposanto o 22 de setembro de 1939, ás sete da mañá. Os traballos para descubrir a fosa común na que se cre que están os cadáveres deses sete soldados republicanos asturianos forman parte da programación para este ano dentro do Plan Cuatrienal de Memoria Histórica de Galicia, que se executa en virtude dun convenio entre a Xunta e a Universidade de Santiago de Compostela (USC). Tamén se farán exhumaciones en Lousame e A Capela.
Os sete asasinados en Celanova foran capturados pola tropa sublevada contra a República no mar, pois se embarcaron tras a caída de Xixón, explicou a historiadora Conchi López, que forma parte do Grupo Histagra (Historia Agraria e Política do Mundo Rural da USC). O equipo que participa nesta escavación en Celanova é multidisciplinar e ademais de historiadores, hai arqueólogos e forenses e xenetistas do Imelga e do Instituto Luís Concheiro.
Gustavo Hervella, que coordina os equipos, indicou que no cemiterio de Celanova estarán a traballar estas dúas próximas dúas semanas. Primeiro farase unha intervención arqueolóxica de retirada das capas superiores de terra manualmente ata identificar a fosa escavada en planta, explicou o arqueólogo Julián Bustelo, do grupo Síncrisis.
Cando chegue ese momento, contarase coa presenza do antropólogo forense Fernando Serrulla, do equipo Histagra e do Imelga, para que examine o contexto no que aparezan os ósos. O forense desprazouse hai uns meses a Asturias para tomar mostras de familiares de dous dos fusilados (Abelardo Suárez e Marcelino Fernández), coas que cotexar o ADN.
O Comité de Memoria Histórica dá Comarca de Celanova comezou a investigar esta fosa a finais do 2020 e realizou xestións para localizar a familiares dos milicianos asturianos fusilados, aos que se rendeu unha homenaxe en xuño. Conchi López partiu desa documentación e tivo acceso ás causas militares, que recollían que os sete foran capturados no mar, foran xulgados no campo de concentración de Camposancos, na Guarda, e condenados a penas de morte, para o que foron trasladados á prisión central de Celanova, situada no instituto.
O movemento continuo de presos para desubicarlos foi constante tras a Guerra Civil, apuntou Hervella. No Arquivo Histórico de Ourense están os expedientes destes reclusos, as súas dilixencias de execución e enterramento, que recolle que foron fusilados contra un muro do cemiterio. «Eran persoas normais, había un litógrafo, un pintor... alistáronse voluntariamente ou foron chamados a filas», apunta.