Historia e arqueoloxía de Villasbuenas de Gata II

No núcleo de Villasbuenas de Gata destaca a igrexa, a súa construción comeza no s. XVI, tiña un acceso elevado que o unía co palacio Fonseca, que estaba situado na actual praza.

Outro dos edificios únicos de Villasbuenas de Gata é o coñecido como a casa da muller pobre, o que leva a que os veciños sexan coñecidos como "paunchy". Presenta motivos franciscanos na xanela da súa fachada principal, no lateral hai un sillería decorado con bólas e a imaxe dunha muller cunha barriga grande empregando unha das bolas como cabeza, na esquina do edificio hai un alivio que tradicionalmente se identificou como unha muller que daba a luz. A tradición popular sitúa neste edificio un prostíbulo frecuentado por soldados, que máis tarde sería pechado e ocupado por monxes franciscanos (Montero Blanco 2004: 155). Se temos en conta que normalmente non hai representacións de mulleres que paren en pedra e que a escultura presente na esquina da casa podería corresponder perfectamente a un home cun gran escroto, algo común nas representacións preto de Villasbuenas, a teoría do bordel sería cobrar sentido máis alto. As características artísticas dos distintos elementos sitúan o edificio arredor do século XVI.

A Casa Grande dos Escudos ou Arias-Guillén tamén ten un papel destacado dentro do núcleo de Villasbuenas co seu escudo de fábrica de finais da Idade Moderna ou comezos da contemporánea, pertencente á familia Castros. Na súa fachada destaca o esgrafiado de morteiro, característico presente en varias casas da vila. Durante o século XIX e principios do XX construíronse varias casas grandes, con ricos esgrafiados e a súa datación en números romanos.