Proyectos arqueológicos, restauración y divulgación en Galicia

Historia e arqueoloxía de Villasbuenas de Gata I

Publicado: 08 de novembro de 2020, 20:18
  1. Patrimonio cultural
Historia e arqueoloxía de Villasbuenas de Gata I

Villasbuenas de Gata está enmarcado dentro da rexión da Sierra de Gata, na esquina noroeste de Estremadura. Como a maioría das cidades das montañas, no norte ten os seus niveis máis altos, como o Cacho dos Montejos con 643 metros sobre o nivel do mar e A Aliseda con 607 metros sobre o nivel do mar.
A nivel xeolóxico, o substrato está dominado ao leste e ao sueste polo granito con lugares onde destacan o carballo e a aciñeira, mentres que ao norte e ao oeste triunfa a lousa con matogueiras de breixos, piñeiros e oliveiras.

Diferentes arqueólogos catalogaron en Villasbuenas un conxunto de 5 elementos arqueolóxicos:

-Cerro del Castillejo de Peralejos

-Valeira dos Coellos

-Ara Romana

-Dehesa Boyal

-La Nava

Os xacementos máis antigos, pertencentes á prehistoria, son Castillejo e os dolmens situados na Dehesa. Estes dolmens están situados no camiño natural que parte do núcleo de Villasbuenas de Gata cara ao de Hernán Pérez, na zona de paso baixo o Cotorrón.

Xa en tempos históricos o catálogo da Junta de Estremadura inclúe dous xacementos romanos e a localización dun altar da mesma cronoloxía. As Villasbuenas estarían nunha boa posición con respecto á vía dálmata que, na época romana, atravesaba estas terras de norte a sur, en dirección a Coria (Casillas Antúnez 2008: 28).

Para a Idade Media, a primeira mención ao topónimo de Villasbuenas produciuse no ano 1251 (Montero Blanco 2004: 34). Dáse por feito que a súa conquista polas tropas cristiás se produciría entre 1212 e 1251, momento no que Alfonso VIII de León e Galicia tomaron a San Juan de Mascoras, actualmente coñecido como Santibañez.

Será a partir da toma de Santibañez cando a rexión se repoboará con xente do norte, algo que afectaría á fala presente na serra de Gata. Dado o papel destacado das ordes cabaleirenses na conquista cristiá da serra de Gata, Villasbuenas foi asignada á Orde de Alcántara, posteriormente Ordem de São Julião do Pereiro, debido á súa conexión con esa cidade estremeña.

Para a xestión de Villasbuenas, a orde de Alcántara creará unha encomienda, baixo o mando dun comandante. Os reis católicos decidiron limitar o poder das ordes cabaleirenses, en favor da propia monarquía, converténdose en Villasbuenas unha cidade real.

Na Idade Moderna, algúns aldeáns terán un papel destacado na conquista de América, como é o caso de Cristobal Gómez Nieto (1513-1566), que cofundará a cidade de Bogotá, na actual Colombia (Montero Blanco 2004: 44). Será neste momento cando se produza un curioso caso sobre as propiedades da cidade, a necesidade de fondos para financiar a candidatura de Filipe II ao trono de Inglaterra, así como as guerras en Italia, que fagan que decidan vender varios feitos reais. villas a familias nobres, xa que Villasbuenas é mencionada expresamente en cartas entre Felipe II e a súa irmá Juana de Austria co fin de obter a liquidez necesaria para a empresa italiana coa súa venda. Deste xeito, Villasbuenas vendeuse no século XVI á Fonseca de Salamanca, converténdose nun pazo (Montero Blanco 2004: 51). Vendéronse absolutamente todo, incluídos os vasalos:
"... Montes bosques pastos prados prados augas lagoas correntes e mananciais ... da folla do monte á pedra do río e da pedra do río á oja do monte" (Montero Blanco 2004: 58).

O señorío dos Fonseca durará ata 1837 cando son definitivamente abolidos. Durante o século XVII, os gobernos dos señores de Fonseca caracterizáronse por opresión e abusos, incluíndo varios casos de asasinato de vasalos. En 1649, durante a Guerra de Restauración Portuguesa, a cidade foi queimada polo exército portugués (Montero Blanco 2004: 98).

Noticias relacionadas

Historia e patrimonio de Pontevedra 9 Feb

Historia e patrimonio de Pontevedra

09/02/2024 Patrimonio cultural
Pontevedra , famosa polo seu casco histórico con encanto e o seu casco urbano peonil, alberga un excepcional legado arqueolóxico. A súa posición estratéxica na costa atlántica galega convertérono nun punto de encontro comercial ao longo dos séculos, deixando tras de si un ronsel de vestixios que
Patrimonio cultural de Salamanca 3 Xul

Patrimonio cultural de Salamanca

03/07/2023 Patrimonio cultural
Ninguén dubida de que o patrimonio cultural da provincia de Salamanca é tremendamente rico, diverso e coñecido por cuestións históricas de gran relevancia como os achados que se localizaron en Salamanca desde a prehistoria ata a época romana. Tanto é así, que dende Tempos Arqueólogos podemos
Patrimonio arqueolóxico de Vigo 15 Mai

Patrimonio arqueolóxico de Vigo

15/05/2023 Patrimonio cultural
Vigo, a maior cidade de Galicia, alberga un rico e fascinante patrimonio arqueolóxico. Desde as primeiras evidencias de asentamentos prehistóricos ata os vestixios d o mundo romano e medieval, Vigo é un verdadeiro tesouro arqueolóxico que dende Tempos Arqueólogos, especialistas en arqueoloxía en
Visita Histórico Arqueolóxica ao barrio de San Lázaro, Santiago de Compostela 13 Abr

Visita Histórico Arqueolóxica ao barrio de San Lázaro, Santiago de Compostela

13/04/2023 Patrimonio cultural
O barrio de San Lázaro medrou coma núcleo viario, ao pé do Camiño Francés, entre o Monte do Gozo e Compostela.Dende súa fundación medieval, coma lazareto da urbe, experimentou grandes modificacións, a última delas como consecuencia da expansión urbanística da cidade con cambios sociolóxicos

Financiado por la Unión Europea - NextGenerationEU. Sin embargo, los puntos de vista y las opiniones expresadas son únicamente los del autor o autores y no reflejan necesariamente los de la Unión Europea o la Comisión Europea. Ni la Unión Europea ni la Comisión Europea pueden ser consideradas responsables de las mismas.