Villasbuenas de Gata está enmarcado dentro da rexión da Sierra de Gata, na esquina noroeste de Estremadura. Como a maioría das cidades das montañas, no norte ten os seus niveis máis altos, como o Cacho dos Montejos con 643 metros sobre o nivel do mar e A Aliseda con 607 metros sobre o nivel do mar.
A nivel xeolóxico, o substrato está dominado ao leste e ao sueste polo granito con lugares onde destacan o carballo e a aciñeira, mentres que ao norte e ao oeste triunfa a lousa con matogueiras de breixos, piñeiros e oliveiras.
Diferentes arqueólogos catalogaron en Villasbuenas un conxunto de 5 elementos arqueolóxicos:
-Cerro del Castillejo de Peralejos
-Valeira dos Coellos
-Ara Romana
-Dehesa Boyal
-La Nava
Os xacementos máis antigos, pertencentes á prehistoria, son Castillejo e os dolmens situados na Dehesa. Estes dolmens están situados no camiño natural que parte do núcleo de Villasbuenas de Gata cara ao de Hernán Pérez, na zona de paso baixo o Cotorrón.
Xa en tempos históricos o catálogo da Junta de Estremadura inclúe dous xacementos romanos e a localización dun altar da mesma cronoloxía. As Villasbuenas estarían nunha boa posición con respecto á vía dálmata que, na época romana, atravesaba estas terras de norte a sur, en dirección a Coria (Casillas Antúnez 2008: 28).
Para a Idade Media, a primeira mención ao topónimo de Villasbuenas produciuse no ano 1251 (Montero Blanco 2004: 34). Dáse por feito que a súa conquista polas tropas cristiás se produciría entre 1212 e 1251, momento no que Alfonso VIII de León e Galicia tomaron a San Juan de Mascoras, actualmente coñecido como Santibañez.
Será a partir da toma de Santibañez cando a rexión se repoboará con xente do norte, algo que afectaría á fala presente na serra de Gata. Dado o papel destacado das ordes cabaleirenses na conquista cristiá da serra de Gata, Villasbuenas foi asignada á Orde de Alcántara, posteriormente Ordem de São Julião do Pereiro, debido á súa conexión con esa cidade estremeña.
Para a xestión de Villasbuenas, a orde de Alcántara creará unha encomienda, baixo o mando dun comandante. Os reis católicos decidiron limitar o poder das ordes cabaleirenses, en favor da propia monarquía, converténdose en Villasbuenas unha cidade real.
Na Idade Moderna, algúns aldeáns terán un papel destacado na conquista de América, como é o caso de Cristobal Gómez Nieto (1513-1566), que cofundará a cidade de Bogotá, na actual Colombia (Montero Blanco 2004: 44). Será neste momento cando se produza un curioso caso sobre as propiedades da cidade, a necesidade de fondos para financiar a candidatura de Filipe II ao trono de Inglaterra, así como as guerras en Italia, que fagan que decidan vender varios feitos reais. villas a familias nobres, xa que Villasbuenas é mencionada expresamente en cartas entre Felipe II e a súa irmá Juana de Austria co fin de obter a liquidez necesaria para a empresa italiana coa súa venda. Deste xeito, Villasbuenas vendeuse no século XVI á Fonseca de Salamanca, converténdose nun pazo (Montero Blanco 2004: 51). Vendéronse absolutamente todo, incluídos os vasalos:
"... Montes bosques pastos prados prados augas lagoas correntes e mananciais ... da folla do monte á pedra do río e da pedra do río á oja do monte" (Montero Blanco 2004: 58).
O señorío dos Fonseca durará ata 1837 cando son definitivamente abolidos. Durante o século XVII, os gobernos dos señores de Fonseca caracterizáronse por opresión e abusos, incluíndo varios casos de asasinato de vasalos. En 1649, durante a Guerra de Restauración Portuguesa, a cidade foi queimada polo exército portugués (Montero Blanco 2004: 98).